Wie weet er meer over ‘olieman’, fabrieksarbeider, vakbondsman en acteur Jan Telegraaf?
Albert Jan Telegraaf beneden Paramaribo 1899 – Amsterdam 1961. Hij trouwde twee keer met dezelfde vrouw: Boukje Asselman. Ze kregen vijf kinderen.
De eerste keer dat ik zijn naam tegenkwam is meer dan 20 jaar geleden op een werk van de kunstenaar Harmen Meurs. Ik schreef in 1998 mijn masterscriptie over deze kunstenaar.
Vooralsnog ken ik alleen deze zwart wit afbeelding. Het is een beetje een ongemakkelijk schilderij zo te zien. Maar mogelijk verandert dat in kleur. Zijn grote slanke, mooi geschilderde, handen op de gestreepte wijde broek maken in ieder geval indruk. Zijn ingekeerde, beetje sombere, blik ook. Daarbij lijkt hij zittend in de ruimte te zweven.
Waar is dit werk? Weet iemand dat? Heeft iemand een afbeelding in kleur?
Dat Jan Telegraaf door Harmen Meurs is geschilderd, is op zich geen verrassing. Waarschijnlijk kenden ze elkaar uit het linkse circuit, want in een ongepubliceerde biografie over Meurs wordt Telegraaf een ‘revolutionair’ genoemd. En Meurs was in de jaren dertig een van de meest uitgesproken antifascistische kunstenaars.
Jan Telegraaf is ook in literatuur vastgelegd Zo komt hij voor in de biografie over Nola Hatterman van Ellen de Vries. Daarin wordt beschreven hoe hij (namens de Bond voor Surinaamse Arbeiders) samen met Nola Hatterman, Anton de Kom en Otto Huiswoud in 1936, het jaar dat bovenstaand schilderij is gemaakt, naar Parijs reisde voor een conferentie(Conference of Negroes and Arabs) .
Uit een speurtocht door Delpher blijkt dat hij een jaar eerder op de planken stond bij het Centraal toneel (zie hieronder).
En ook in de politieberichten 1940-1945 (stadsarchief) is hij terug te vinden.
Tot zover enkele biografische gegevens die ik verzamelde de afgelopen jaren, i.v.m. het schilderij van Meurs.
Heeft iemand meer informatie? Staat hij op meer kunstwerken? Weet iemand iets over zijn rol in de vakbonden bijvoorbeeld. Zijn rol in de jaren dertig? De oorlog? Zijn relatie met Nola Hatterman? Harmen Meurs? Otto Huiswoud? Anton de Kom? Foto’s? Andere rollen in toneelstukken?
estherschreuderwebsite@gmail.com
All photos on this site are not intended for any commercial purpose. I have tried to trace all the rules and rights of all images. As far as I know, these images can be used in this way. If you ar a copyright holder and would like a piece of your work removed or the creditline changed then please do not hesitate to contact me.
estherschreuderwebsite@gmail.com
About me
In 2008 I was guest curator of the exhibition Black is beautiful. Rubens to Dumas. Important advisors: Elizabeth McGrath (Rubens and colleagues, Warburg institute Image of the Black in Western Art collection), Carl Haarnack (slavery in books), Elmer Kolfin (slavery in prints and paintings) en Adi Martis (contemporary art). Gary Schwartz made his research for The Image of the Black in Western Art available to me.
Black beautiful Rubens to Dumas cover
In 2012 my Anniversary book: 100 years Schiller 1912-2012 was published. Initiative, idea, text and editing (ES). Design and photography Monica Schokkenbroek.
In 2013 my book Cobra aan de gracht / Cobra on the Canal was published by Samsara publications.
In 2014 my essay ‘Painted Blacks and Radical Imagery in the Netherlands (1900-1940)’ was published in The Image of the Black in Western Art Volume V (I). (ed. David Bindman, Henry Louis Gates jr.)
(With On the terras, by Nola Hatterman)
In 2017 I published my book about the black servants at the Court of the Royal Van Oranje family. More than a thousand documents have been found about their lives. (only in Dutch)
Esther Schreuder 
I read this via google Translate –very interesting.But that painting looks too much like a black minstrel for modern tastes.
Dag Esther, het lijkt erop dat Jan Telegraaf op dit schilderij als acteur staande op een podium is uitgebeeld, voorover buigend. Misschien is de geschilderde compositie gebaseerd op een foto van de acteur? Groet Alexandra van Dongen
Beste Alexandra…… Ja. Daar zou je wel eens gelijk in kunnen hebben ! Ik vroeg me al af waarom hij die wijde, inderdaad theatrale, broek aanheeft. Misschien moet ik verder zoeken op het toneelstuk. Wie weet zijn daar afbeeldingen van. Hopelijk komt het werk van Harmen Meurs een keer boven water. Meestal geeft hij een achtergrond/ruimte weer bij portretten. Die mist hier. Dat zou ook op toneel kunnen wijzen. Dank nogmaals Hartelijke groet Esther