Vroeger 1912 en nu 2012
Internationaal wordt in hotels de aandacht verlegd van neutrale universele luxe naar individuele bijzondere hotelprofielen. Een hotel met een bijzonder karakter trekt eerder de aandacht. Daarnaast verleggen een aantal hotels hun aandacht naar de bewoners in hun omgeving. Hotels worden weer geliefd als ontmoetingsplek.
In Amsterdam was dat, voor WO II, ook al het geval.
Een prachtig voorbeeld van een dergelijke Amsterdamse ‘social hub’ in het verleden is Hotel Schiller aan het Rembrandtplein. Bij onderzoek naar bekende Nederlanders uit de kunst en cultuurwereld kom je het voortdurend tegen.
Het hotel bestaat nu meer dan 100 jaar en dat lijkt een mooi moment om wat extra aandacht te besteden aan deze bijzondere historische slaap, woon en afspreek plek voor kunstenaars en ‘Russische spionnen’. Hieronder een eerste verzameling feiten en kleurrijke geschiedenissen over de brasserie (vanaf 1912), het hotel (vanaf 1913) en het café (vanaf 1921)
Hotel Schiller aan het Rembrandtplein wetenswaardigheden:
Wist u ? dat de schilder George Hendrik Breitner (1857-1923) in Hotel Schiller heeft gewoond? Dat de vader van en Joris Ivens zelf er gewoond hebben. En Fien de la Mar, haar vader Nap, Jean-Louis Pisuisse en Herman Heijermans ook?
Wist u dat Jimmy Hendrix er verbleef in 1967? En Miles Davis in 1960?
Foto’s van deze laatste twee in het hotel zijn terug te vinden in de beeldbank van het Nationaal archief
De schilderende hotelier Frits Schiller
Het Hotel, de Brasserie en het Café Schiller hangen vol met de schilderijen van Frits Schiller. 350 stuks in totaal. Een amateur was de hotelier/schilder Frits Schiller niet. Hij had van 1911 tot 1912 een opleiding aan de Rijksakademie gevolgd, waar dat jaar ook Harmen Meurs (zie verderop op deze pagina en elders deze site) en Louis Saalborn student waren.
Frits vader, George, was al in 1907 overleden en Frits runde sinds die tijd, samen met zijn broer Hein en zus Elsa, de horeca zaken van zijn vader, waaronder vanaf 1912 Hotel-Restaurant-Café Schiller aan het Rembrandtplein.
Hij is zijn hele leven het kunstenaarschap en het vak van hotelier blijven combineren, hij werd dan ook al snel de beste hotelier onder de schilders en beste schilder onder de hoteliers genoemd.
Hotel Schiller werd tijdens Frits Schillers leven een verzamelplek van bohemiens, kunstenaars, artiesten, filmers, zwervers, spionnen en muzikanten. Een aantal werd vereeuwigd op zijn schilderijen. En scenes die er zich afspeelde in boeken van bezoekers en werknemers.
Mijn liefste lief. Brieven van Jean-Louis Pisuisse aan Fie Carelsen ed. Anke Hamel. SDU, Den Haag 1989
Over de moord voor de deur van Schiller aan de voeten van het beeld van Rembrandt.
Een ooggetuige verslag:
“Op 26 November 1927 treedt het gezelschap Pisuisse ‘s middags op in het amusementstheater ‘Mille Colonnes’ met hun programma ‘Pisuisse en z’n vrolijke kameraden.’ Na afloop dineert het gezelschap in Hotel Schiller aan het Rembrandtplein.
De chansonnier Paul Collin vertelt hierover: ‘Bij Schiller zaten we op een bovenzaaltje met z’n zessen: Pisuisse, Jenny, mijn vrouw en ik en Henk Stuurop met Sophietje. En de kelner kwam een briefje brengen.
Daar zag ik Jenny iets opkrabbelen en het briefje teruggeven.
En toen de maaltijd afgelopen was, toen tegen half negen, stonden we op, gingen naar beneden. Ik liep naar het Thorbeckeplein om door de Halvemaansteeg achter in “Mille Colonnes” te komen. Ik heb niet omgekeken wat Pisuisse en Jenny van plan waren, die zijn dat heuveltje overgegaan [het plantsoen met het standbeeld van Rembrandt] en daar stond die jonge man [Tjakko Kuiper], met z’n revolver klaar.
Pisuisse moet toen hebben gezegd: “Pas op hij gaat schieten!” En Pisuisse als een werkelijke ridder, die heeft zich omgedraaid en heeft Jenny beschermd. Toen heeft die jongen toch geschoten en heeft Pisuisse in z’n zij geschoten, die kogel is door z’n lichaam heengegaan en heeft Jenny aan d’r arm, aan d’r linkerarm verwond. Met die verwonding is Pisuisse op zichzelf rondgedraaid, is gevallen, zodat hij met z’n benen naar de dader toelag, toen heeft hij hem nog geschoten in z’n buik, wat het dodelijke schot is geweest. En Jenny heeft een schot in d’r borst gekregen en het vijfde schot was voor zichzelf.
Toen waren wij aan de punt van het plantsoentje waar dat kioskje staat, dat krantenhuisje staat, want ik zei nog: “oh, vier banden springen, maar toen ik het vijfde schot hoorde, zeg ik, nee dat kan niet.” Toen zegt mijn vrouw, die zegt: “Oh God allemachtig, hij heeft, hij heeft geschoten!” En toen zagen we inééns in de mist, zagen we een man z’n handen opsteken en voorover slaan in het licht van de elektrische lantaarns.’ Tot zover het verslag (DBNL site).
zie ook:
In 2012 deed ik onderzoek voor een boek(je) over Schiller op het Rembrandtplein.
Hierin vele geschiedenissen. Onder andere over Buziau, Fien de la Mar, de moord op Pissuisse, De kunstenaar Frits Schiller, De familie Schiller, Eylders en meer.
Zie ook de anderen posts. Er kwamen nogal wat reacties op een oproep in het Parool.
Schiller social hub (2) Wie zijn deze acteurs en andere mensen op de werken van Schiller
Schiller social hub (3) Oscar Fabres en zijn nationaliteiten
Schiller en de reacties op Parool : 1 Engelandvaarders
Schiller en de reacties op Parool: 2 Wereldgechiedenis
Schiller honderd jaar viering, Boekje, ontbijt, lezingen
Er komt meer
Meer over Harmen Meurs op deze site > Kunstenaar in crisistijd< , en meer info > Interbellum, De Onafhankelijken en Harmen Meurs <
Indien u informatie heeft over dit hotel en zijn bezoekers, of over de schilder Frits Schiller. Dan zou ik dat graag willen weten. contact : estherschreuderwebsite@gmail.com
About me
In 2008 I was guest curator of the exhibition Black is beautiful. Rubens to Dumas. Important advisors: Elizabeth McGrath (Rubens and colleagues, Warburg institute Image of the Black in Western Art collection), Carl Haarnack (slavery in books), Elmer Kolfin (slavery in prints and paintings) en Adi Martis (contemporary art). Gary Schwartz made his research for The Image of the Black in Western Art available to me.
2012 my Anniversary book: 100 years Schiller 1912-2012 was published. Initiative, idea, text and editing (ES). Design and photography Monica Schokkenbroek.
In 2013 my book Cobra aan de gracht / Cobra on the Canal was published by Samsara publications.
In 2014 my essay ‘Painted Blacks and Radical Imagery in the Netherlands (1900-1940)’ was published in The Image of the Black in Western Art Volume V (I). (ed. David Bindman, Henry Louis Gates jr.)
In 2017 I published a book about the black servants at the Court of the Royal Van Oranje family. More than a thousand documents have been found about their lives. (only in Dutch)
All photos on this site are not intended for any commercial purpose. I have tried to trace all the rules and rights of all images. As far as I know, these images can be used in this way. If you ar a copyright holder and would like a piece of your work removed or the creditline changed then please do not hesitate to contact me.
estherschreuderwebsite@gmail.com
Esther Schreuder 
Ik ben bezig om een site op te zetten waarin ik van alle gebouwen in de stad met een geschiedenis een beschrijving hiervan te geven. En waarin ook hiervoor plek is. Het beperkt zich nu nog tot de grachtengordel, maar de rest komt ook nog op. Een panorama op de stad.
De site is http://www.amsterdamsegrachtenhuizen.info of http://www.amsterdamsegh.nl